Wymagania programowe na poszczególne oceny
(zostały uzupełnione o treści zapisane w wymaganiach egzaminacyjnych do egzaminu gimnazjalnego)
Treści podstawowe (P) = ocena dopuszczająca + dostateczna
Treści ponadpodstatowe (PP) = ocena dobra + bardzo dobra
|
Właściwości alkenów i alkinów.
|
dop
– określa wpływ węglowodorów nasyconych i nienasyconych na wodę bromową (lub rozcieńczony roztwór manganianu(VII) potasu)
-określa rodzaj wiązania, przy którym następuje odbarwienie wody bromowej (lub manganianu (VII) potasu)
|
dst
– określa, od czego zależą właściwości węglowodorów
– wyjaśnia, na czym polegają reakcje przyłączania
– wyjaśnia, jak doświadczalnie odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych
– zapisuje równania reakcji etenu i etynu z bromem,
|
db
-zapisuje równania reakcji addycji alkenów i alkinów(brom, chlor, wodór)
– opisuje rolę katalizatora w reakcji chemicznej
– projektuje doświadczenie chemiczne umożliwiające odróżnienie węglowodorów nasyconych od nienasyconych – wyjaśnia, co jest przyczyną większej reaktywności chemicznej węglowodorów nienasyconych w porównaniu z węglowodorami nasyconymi
|
bdb
– wyjaśnia wpływ wiązania wielokrotnego w cząsteczce węglowodoru na jego reaktywność chemiczną
– zapisuje równania reakcji przyłączania (chlorowodoru, bromowodoru, wody) do węglowodorów zawierających wiązanie wielokrotne
|
cel
-zapisuje równania reakcji addycji kilku cząsteczek wodoru, bromu, chloru, chlorowodoru, bromowodoru, wody do alkenów i alkinów
-podaje nazwy produktów reakcji addycji
-wyjaśnia pojęcie karoteny i omawia ich budowę chemiczną
|
|
Właściwości etenu i etynu.
|
dop
-zapisuje wzór strukturalny, grupowy i sumaryczny etenu i etynu
-podaje nazwy systematyczne etenu i etynu
-określa ilość węgli w cząsteczkach etenu i etynu
-określa przynależnośc do szeregu homologicznego etenu i etynu
-określa rodzaj wiązania (krotność, nasycenie) etenu i etynu
–wymienia właściwości etenu i etynu
–wymienia zastosowania etenu i etynu
– definiuje pojęcia: polimeryzacja, monomer i polimer
|
dst
– opisuje właściwości fizyczne oraz chemiczne etenu i etynu
– podaje sposoby otrzymywania etynu z karbidu
-wyjaśnia pojęcie karbid, podaje jego wzór sumaryczny
– porównuje budowę etenu i etynu
– wyjaśnia różnicę między spalaniem całkowitym a niecałkowitym (ilość tlenu, produkty)
– zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania etenu i etynu
-określa jak zachodzi i na czym polega reakcja polimeryzacji
|
db
–zapisuje równania reakcji spalania całkowitego i niecałkowitego alkenów, alkinów
– zapisuje równania reakcji otrzymywania etenu i etynu
– odczytuje podane równania reakcji chemicznej
-zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu
-określa rolę katalizatora, podaje jego definicję
– opisuje właściwości i zastosowania polietylenu
-podaje przedmioty codziennego użytku wykonane z polietylenu
|
bdb
-zapisuje reakcje półspalania alkenów i alkinów
– określa produkty polimeryzacji etynu
|
-określa wpływ etylenu na owoce
-Zapisuje równanie reakcji trymeryzacji acetylenu
-zapisuje równanie reakcji polimeryzacji innych alkenów i alkinów oraz ich pochodnych
|
SPRAWDZIAN Z WĘGLOWODORÓW, ODMIAN ALOTROPOWYCH WĘGLA I ŹRÓDEŁ WĘGLOWODORÓW ODBĘDZIE SIĘ 11 PAŹDZIERNIKA
|
Szeregi homologiczne alkenów i alkinów.
|
dop
– definiuje pojęcia węglowodory nasycone i węglowodory nienasycone, wiązanie wielokrotne
– klasyfikuje alkany, alkeny i alkiny do odpowiednich rodzajów związków nieorganicznych
– podaje wzory ogólne szeregów homologicznych alkanów, alkenów i alkinów
– przyporządkowuje dany węglowodór do odpowiedniego szeregu homologicznego
– odróżnia wzór sumaryczny od wzorów strukturalnego i półstrukturalnego
– zapisuje wzory sumaryczne i nazwy alkanu, alkenu i alkinu o podanej liczbie atomów węgla (do pięciu atomów węgla w cząsteczce)
– zapisuje wzory strukturalne i półstrukturalne węglowodorów (do 5 at. Węgla)
-wie, od którego alkanu zaczyna się szereg homologiczny alkenów i alkinów)
-określa ilość węgli w cząsteczce alkenów i alkinów na podstawie nazwy węglowodoru
-wymienia przykładowe homologi alkenów i alkinów
|
dst
– podaje zasady tworzenia nazw alkenów i alkinów na podstawie nazw alkanów
– zapisuje wzory sumaryczne, strukturalne i półstrukturalne oraz podaje nazwy alkenów i alkinów (do 10 at.węgla)
-oblicza wzory sumaryczne alkanów, alkenów i alkinów na podstawie nazwy/ ilości węgli w cząsteczce
-określa, do którego szeregu homologicznego należy dany związek na podstawie jego wzoru strukturalnego/ grupowego.
-tworzy wzór sumaryczny alkanów, alkenów i alkinów na podstawie wzoru strukturalnego/grupowego
|
db
-porównuje alkany, alkeny i alkiny pod kątem: rodzaju wiązania, nazwy wzoru ogólnego
|
bdb
-określa do którego szeregu homologicznego należy dany związek na podstawie podanego jego wzoru sumarycznego
|
cel
-podaje nazwy alkenów i alkinów rozgałęzionych oraz ich pochodnych na podstawie ich wzoru strukturalnego
-podaje nazwy izomerów położenia wiązania alkenów i alkinów
-definiuje pojęcie „izomeria położenia wiązania”
-rysuje izomery położenia wiązania i izomery konstytucyjne alkenów i alkinów
-wylicza ilość wodorów w cząsteczce alkinu i alkenu
|
Temat: Właściwości i zastosowania alkanów.
[1]Na ocenę dopuszczającą uczeń:
-nazywa rodzaje reakcji spalania
-podaje produkty reakcji spalania
-określa przy jakiej ilości tlenu dochodzi do którego rodzaju reakcji spalania
-identyfikuje rodzaj reakcji spalania węglowodorów na podstawie zapisanych reakcji chemicznych
-określa, czy alkany są związkami palnymi
-określa właściwości benzyny (stan skupienia, barwę, lotnośc, palność, zapach, rozpuszczanie się w wodzie, alkoholu i innych rozpuszczalnikach organicznych, gęstość w stosunku do wody)
[1+2]Na ocenę dostateczną uczeń:
-podaje różnice w przebiegu i produktach reakcji spalania
-określa rozpuszczanie się alkanów w wodzie i ich gęstość względem wody
-określa skład benzyny
-wymienia zastosowania alkanów
[1+2+3] Na ocenę dobrą uczeń:
-odczytuje zapisane równania reakcji spalania
-zapisuje równania reakcji spalania alkanów
-wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a stanem skupienia alkanów
-określa stan skupienia alkanów znając ilość węgli w ich cząsteczkach
-wyjaśnia zależność między długością łańcucha węglowego a lotnością i palnością alkanów
-proponuje doświadczenie badania rodzajów produktów spalania węglowodorów
[1+2+3+4] Na ocenę bardzo dobrą uczeń:
-opisuje doświadczenie badania rodzajów produktów spalania węglowodorów
-podaje sposób usunięcia tłustych plam z ubrań
-porównuje właściwości wybranych alkanów
[1+2+3+4+5] Na ocenę celującą uczeń:
-projektuje i opisuje doświadczenie wykrywania węgla w związkach organicznych
-definiuję pojęcie reakcja substytucji
- zapisuje reakcję wymiany alkanów
-wyjaśnia pojęcie pochodna alaknów
-nazywa podane pochodne alkanów
-rysuje wzory grupowe pochodnych alkanów
-wyjaśnia pojęcie kraking, etylina, reforming
Temat: Metan- budowa cząsteczki, właściwości i zastosowanie.
[1]Na ocenę dopuszczającą uczeń:
-wyjaśnia, jakim związkiem chemicznym jest metan
-wyjaśnia jak jest zbudowany metan
-zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny metanu
-podaje ilość węgli w cząsteczce metanu
-określa, co należy zrobić, gdy wyczuwalny jest w powietrzu zapach gazu
[1+2]Na ocenę dostateczną uczeń:
-określa stan skupienia, barwę, zapach, gęstość względem powietrza, rozpuszczanie się w wodzie, palność i barwę płomienia metanu
-wyjaśnia, dlaczego metan jest nazywany gazem błotnym i kopalnianym
-wyjaśnia czym jest mieszanina wybuchowa
[1+2+3] Na ocenę dobrą uczeń:
-wymienia właściwości metanu
-wyjaśnia, dlaczego do gazu ziemnego w instalacjach gazowych dodaje się substancje zapachowe
-wyjaśnia dlaczego niebezpieczne jest kąpanie się przy piecyku gazowym o wadliwej wentylacji
[1+2+3+4] Na ocenę bardzo dobrą uczeń:
-wyjaśnia kiedy i jak dochodzi do zaczadzenia
| |
ocena dopuszczająca
[1] |
ocena dostateczna
[1+2] |
ocena dobra
[1+2+3] |
ocena bardzo dobra
[1+2+3+4] |
szereg
homolo-
gicczny
alkanów. |
– definiuje pojęcie szereg homologiczny, homolog
– definiuje pojęcia węglowodory nasycone i węglowodory nienasycone
-zna rodzaje wiązan w alkanach, alkenach i alkinach
– klasyfikuje alkany do węglowodorów nasyconych, a alkeny i alkiny do nienasyconych
– odróżnia wzór sumaryczny od wzorów strukturalnego i półstrukturalnego
-podaje wartościowośc węgla i wodoru w węglowodorach
-podaje nazwy 5 pierwszych alkanów w szeregu homologicznym
|
– wyjaśnia pojęcie szereg homologiczny
-podaje przykładowe homologi wskazanego alkanu
- podaje nazwę alkanu na podstawie ilości węgli w jego cząsteczce lub podanego wzoru sumarycznego/ kreskowego/ grupowego (do 5 węgli)
-rysuje wzór strukturalny alkanów od 1 do 10 atomów węgla
|
– tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów trzech kolejnych alkanów)
-oblicza wzór sumaryczny alkanu o podanej ilości węgli w cząsteczce
-wymienia nazwy alkanów (od piątego do 10)
-identyfikuje konkretny alkan na podstawie jego wzoru sumarycznego/ kreskowego/ grupowego (od 5 do 10 atomów węgla)
- rysuje wzory grupowe 1 do 10 atomów węgla)
|
- wylicza ilość wodorów w cząsteczce alkanu o określonej ilości węgli
|
na ocenę celującą uczeń:
-definiuje pojęcie izomeria konstytucyjna(szkieletowa)
-rysuje wzory konstytucyjne alkanów
-podaje nazwy izomerów konstytucyjnych alkanów
-definiuje pojęcie podstawnik i podaje nazwy przykładowych podstawników
| Temat |
ocena dopuszczająca [1] |
ocena dostateczna [1+2] |
ocena dobra
[1+2+3] |
ocena bardzo dobra
[1+2+3+4] |
Odmiany alotropowe węgla.
Naturalne źródła węglowodorów. |
Uczeń:
– podaje kryteria podziału chemii na organiczną i nieorganiczną
– klasyfikuje wodorki, tlenki, wodorotlenki, kwasy i sole do związków nieorganicznych
określa, czym zajmuje się chemia organiczna
-podaje symbol węgla
-wskazuje w układzie okresowym liczbę masową i atomową atomu węgla
- wie, że pierwiastki mogą występować w różnych odmianach
– definiuje pojęcie węglowodory
– wymienia naturalne źródła węglowodorów
– stosuje zasady BHP w pracy z gazem ziemnym oraz produktami przeróbki ropy naftowej
|
Uczeń:
- podaje definicje wodorków, tlenków, kwasów, zasad i soli
-określa ilość cząstek elementarnych w atomie węgla
- definiuje pojęcie alotropia
- wymienia odmiany alotropowe węgla,
- wskazuje najtwardszą odmianę alotropową węgla
-wymienia produkty destylacji ropy naftowej
-wymienia zastosowania gazu ziemnego
|
Uczeń:
- rozpoznaje wzory sumaryczne wodorków, tlenków, kwasów, zasad i soli
- rysuje model Bohra budowy atomu węgla
-wymienia przykłady odmian alotropowych innych pierwiastków (tlen, fosfor)
-wymienia właściwości i zastosowanie diamentu, grafitu i fulerenu
- wymienia zastosowania produktów destylacji ropy naftowej
-opisuje skład węgla kamiennego i gazu ziemnego
|
Uczeń:
-podaje przykłady wodorków, wodorotlenków, tlenków, kwasów i soli
-omawia budowę atomu węgla
-podaje konfigurację elektronową orbitalną atomu węgla
-porównuje właściwości diamentu, grafitu i fulerenu
-opisuje zastosowania produktów destylacji ropy naftowej
-wyjaśnia na czym polega proces destylacji ropy naftowej
|
